Psie zaprzęgi
Błękitne niebo. Wzdłuż drogi stoją rzędy drzew w białych czapach. Spod płóz sanek, ciągniętych przez dwie pary puszystych psów, pryskają w górę kawałki zmrożonego śniegu. Człowiek stojący na sankach krzyczy w niezrozumiałym języku. To nie jest obrazek z dalekiej Laponii, ani ekranizacja książki Jacka Londona, ale coraz częstszy widok w naszym kraju.
Psie zaprzęgi, bo tak należy nazywać dyscyplinę oficjalnie zarejestrowaną przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, zdobywają w Polsce coraz większą popularność. I nie chodzi tutaj tylko o profesjonalistów zrzeszonych w klubach i biorących udział w zawodach na całym świecie, ale o ludzi, którzy kochają psy, ruch i przyrodę, a traktujących ten sport jako rekreację jest coraz więcej. Szczególnie, że to doskonały sposób na spędzenie wolnego czasu w lesie, ze swoimi czworonogami.
Bieszczady - stolicą
Choć polskie zimy charakterem odbiegają od tych z Północy, to i w naszym kraju z powodzeniem można jeździć psimi zaprzęgami. Świadczyć o tym mogą nie tylko sukcesy polskich maszerów (maszer to osoba prowadząca zaprzęg) w zawodach Pucharu Świata, Mistrzostw Świata, czy Europy, ale i coraz większa liczba takich imprez organizowana u nas.
Mało który region nadaje się do tego tak dobrze jak polskie góry. Stolicą sportów zaprzęgowych są Bieszczady, nazywane polską Alaską. Od dziesięciu lat w Baligrodzie odbywają się zawody o nazwie „W Krainie Wilka", są też nieco młodsze: „W Krainie Żubra" - w Lutowiskach i „W Kresowej Krainie" w okolicach Lubaczowa. Przyciągają coraz większe rzesze spragnionych rywalizacji zawodników, ich czworonogów oraz widzów. – Z roku na rok zwiększa się popularność tej dyscypliny - mówi Andrzej Ratymirski, założyciel i prezes rzeszowskiego Klubu Sportowego Psich Zaprzęgów „Nome", który od wielu lat jest współorganizatorem zawodów. – Niektórzy, by kibicować, przyjeżdżają nawet z odległych miejscowość.
Bieszczadzkim zawodom kroku stara się dotrzymać Polana Jakuszycka, gdzie co roku gości „Husqvarna Tour". – Nasza impreza jest bardzo widowiskowa – mówi Zyta Bałazy, nadleśniczy Nadleśnictwa Szklarska Poręba, po terenach którego przebiega większość tras. – Ale i w Górach Izerskich jest pięknie.
Zawody psich zaprzęgów promują dyscyplinę, poszczególne regiony Polski i jej przyrodę, integrują lokalne społeczności. Pętle tras przebiegają przez ośnieżone grzbiety gór i lasy. W ich wytyczaniu i organizowaniu zawodów często biorą udział nadleśnictwa. – Psim treningom służą akurat nieczynne drogi i szlaki zrywkowe. Na naszym terenie, ze względu na różnorodne formy ochrony przyrody, ciężko jest wyznaczyć stałe trasy. Organizatorzy co roku muszą uzgadniać ich przebieg i otrzymywać stosowną opinię od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska – tłumaczy pani nadleśniczy.
Na sankach przez jezioro
Zaprzęgi to świetny sposób na oryginalną rekreację. – Psy dają doskonałą możliwość obcowania z przyrodą – mówi Jarosław Kemuś, leśniczy, właściciel ośmiu czworonogów rasy husky. Na co dzień kieruje szkółką w Doręgowicach (Nadleśnictwo Lutówko) i dużo czasu spędza w terenie. Twierdzi jednak, że uczuć, które towarzyszą powożeniu zaprzęgiem nie da się porównać z żadnymi innym. Dzikość psów idealnie komponuje się z naturą.
Chociaż mieszka na Pojezierzu Kaszubskim słynącym z łagodnych zim, nie ma problemów ze znalezieniem terenów nadających się do jazdy. – Można też jeździć po powierzchni jezior skutych lodem – tłumaczy. Nocleg przy kilkunastostopniowym mrozie w towarzystwie dziesięciu psów to niesamowite przeżycie. – Człowieka otacza cisza niekiedy tylko przerywana ich tajemniczym wyciem. Wracając z takiej wycieczki, czuję się, jakbym wracał z dalekiej północnej wyprawy – dodaje.
Pasjonaci zaprzęgów podkreślają, że ten sport jest bardzo mocno związany z lasem. Magda Lupakowa jest leśniczką. O psim zaprzęgu marzyła od dzieciństwa, które spędziła w górskiej leśniczówce. – Od najbliższych sąsiadów dzieliły nas trzy kilometry. Zimą widać było świeże ślady wilków. Do tego pokochałam książki przygodowe, szczególnie Londona – wspomina. - Otoczenie sprawiło, że powstało marzenie. Spełniłam je kilkadziesiąt lat później.
Jarosław Kemuś i Andrzej Ratymirski najchętniej trenują w lesie. – Nie wyobrażam sobie jazdy gdzie indziej – mówi pan Jarosław. Jako leśnik postrzega jednak kwestię wjazdu zaprzęgiem do lasu wieloaspektowo. – Powinniśmy powiadomić o tym zamiarze gospodarza terenu, najczęściej leśniczego – tłumaczy. – Dowiemy się wtedy kiedy i gdzie będziemy mogli poruszać się po lesie bezpiecznie.
Maszer, sled i stake-out
Przygodę z zaprzęgami należy zacząć od psa. – Ktoś mądry powiedział, że huskyego się albo w ogóle nie ma, albo ma się ich kilka – mówi z uśmiechem pan Jarosław. Dlatego należy się przygotować na to, że stadko szybko się powiększy. Właściciele psów zwracają uwagę na to, że przed kupnem pierwszego, należy daną rasę poznać, pojechać na zawody, do hodowli, spotkać się z właścicielem zaprzęgu. Należy pamiętać, że psy to nie rzeczy, które można odstawić na bok. Pani Magdalena zwróciła się po poradę do wicemistrzyni świata. – Nauczyła mnie wszystkiego, przede wszystkim właściwego użycia sprzętu. Wiele też dowiedziałam się pracując podczas zawodów jako jej pomocnik.
- Psy wchodzące w skład zaprzęgu tworzą kennel. Ubiera się je w indywidualnie dopasowane szelki - ważne, żeby zwierzęciu nie zaszkodzić. Do nich podpina się sanki, czyli sled, lub - jak nie ma śniegu - wózek. Ceny sprzętu, tak jak we wszystkich sportach, są zróżnicowane. Można go kupić w profesjonalnych sklepach lub wykonać samodzielnie. Przeciętnie kosztuje tyle, co sprzęt narciarski – mówi Andrzej Ratymirski.
Jarosław Kemuś podkreśla, że husky mają zaprzęgi we krwi i z niecierpliwością czekają na start. Psa nie wolno do niczego zmuszać, ma czerpać z wysiłku radość i satysfakcję. – Każdy maszer powinien wiedzieć, czy jego pies się garnie się do biegu, czy tego nie lubi. Zdarzają się i takie wyjątki – tłumaczy.
Od skłonności czworonoga do biegania zależy też długość szkolenia. Zaczyna się od nauki posłuszeństwa. – To bardzo ważne, bo psi zaprzęg prowadzi się tylko głosem – dodaje pani Magda.
Psów nie wolno poganiać, ciągnąć ani zmuszać do biegu. Maszer może w trakcie zawodów startować w wielu wyścigach, one - nie. Po biegu powinny być nakarmione, nagrodzone za wykonaną pracę i odstawione na zasłużony wypoczynek do stake out, czyli przestrzeni dla nich przeznaczonej.
Należy pamiętać o ustaleniu „ w stadzie" odpowiedniej hierarchii. – W obecności psów jem pierwszy, odwiedzający nas gość wita się najpierw ze mną – mówi pan Jarosław. – To czyni ze mnie samca alfa, psy to czują. Bez takiego poważania, można mieć z nimi kłopoty.
Hawk, Fado i Essuna
Oficjalnie uznaje się, że do sanek najlepiej nadają się psy ras północnych: syberian husky, alaskan malamut, pies grenlandzki i samojed.
Mimo różnic w wyglądzie, rasy te mają wiele cech wspólnych. Są wytrzymałe, niewrażliwe na mrozy, dobrze wykorzystują pokarm i szybko regenerują siły. Do ciężkich warunków życia dostosowały się dzięki specyficznej budowie ciała: obfite ciepłe futro i małe stojące uszy pozwalają ograniczyć straty ciepła.
- Husky to psy pierwotne. Mają bardzo silny instynkt stadny, zachowaniem przypominają wilki – mówi pan Jarosław. To pozostałość po trybie życia przodków. Łapane jesienią, zimą ogrzewały człowieka i służyły mu w zaprzęgach. Wiosną żyły na wolności i musiały wyżywić się same. Dlatego jedzą praktycznie wszystko, nawet mrożoną marchewkę. Cechuje je też umiejętność współpracy, zamiłowanie do ciągnięcia sanek i, po prostu, chęć do wysiłku. Wystarczy popatrzeć na zaprzęgi przed startem – psy się wiercą, niecierpliwią, są pełne radości.
Do zawodów dopuszczane są również tzw. greye, czyli mieszanki chartów z wyżłami. – Właściwie do sanek nadaje się każdy pies ważący powyżej dwunastu kilogramów – twierdzi Andrzej Ratymirski. Jarosław Kemuś nie widzi przeciwwskazań do tego, żeby zwykły kundel biegał w zaprzęgu. – Musi być widać, że garnie się do sanek, nie ucieka przed szelkami, a bieg sprawia mu przyjemność – dodaje.
Wszyscy podkreślają, że w psich zaprzęgach nie jest najważniejszy drogi sprzęt i najnowszej generacji wózki czy sanki. – Można jeździć byle czym – twierdzi pani Magda. – Najważniejsze, żeby się ruszyć. Poczuć wolność, mknąc przez zaśnieżony las.
Asset Publisher
Życzenia Noworoczene od kolegi Z. Burzyńskiego do których dołącza się cała załoga Nadleśnictwa Brynek
Życzenia Noworoczene od kolegi Z. Burzyńskiego do których dołącza się cała załoga Nadleśnictwa Brynek
Wszystkim chcemy przekazać Życzenia Noworoczne od naszego kolegi Zygmunta Burzyńskiego, który jak sam o sobie mówi z przekąsem, że nie jest naszym starszym kolegą, a tylko trochę wcześniej urodzony niż my.
Do tych życzeń dołącza się cała załoga Nadleśnictwa Brynek.
„Na progu 2021 roku”
Zygmunt Burzyński, „Brynkowiak” - 98 letni emeryt Katowickiej Dyrekcji Lasów Państwowych członek Polskiego Towarzystwa Leśnego, Klubu Sygnalistów, honorowy członek Klubu Wabiarzy
Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi,
Jezus w Betlejem nam się narodził.
Trwa pandemia, są zakazy,
w domach żeśmy pozostali,
abyśmy koronawirusa nie złapali.
Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele!
Pandemia koronawirusa to sprawiła,
żadnych spotkań,
nasze życie przewróciła,
- wprost na głowie wszystko postawiła.
W domach naszych, w duszy, do Boga się modlimy,
prosząc by wędrując wszedł do naszej leśnej krainy.
Pobłogosławił uczniów, studentów, leśników,
myśliwych, emerytów, sygnalistów i wabiarzy,
- ich przyjaciół i rodziny.
Niechaj Was, Waszych bliskich, Wasze rody
omijają wszelkie troski i choroby.
Pamiętajcie o tradycji i o tych co przed Wami ją tworzyli,
niechaj z Wami się radują i z Wami żyją Wasi pracownicy
i Ci wcześniej urodzeni - dziś nie młodzi emeryci,
oraz Ci młodzi co się jeszcze nie wyszumieli,
Ci po mieczu oraz Ci po kądzieli.
Chciałbym aby wszyscy teraz o tym pamiętali,
że nie będą wiecznie młodzi, zdrowi i ciągle na fali.
Kiedy jest się młodym pełne ideałów są nasze głowy.
Ale czy jest wśród nas kto nie wie który, że jajko staje się mądrzejsze od tej co je zniosła kury?
A gdy jajku ktoś mówi i wzrośnie tego jajka wielka buta, to uwierzy że mądrzejsze jest od kury i koguta.
Niechaj wiec pomyśli jeśli nawet ma dwa żółtka,
że jego droga zawodowa i życiowa także może być już krótka.
Jeśli dobrze pracujesz, więcej niż musisz,
i do tego z pasją - jak wzór dla innych, winniśmy Cię chwalić i Ci przyklasnąć.
Rzecz to wszystkim znana chociaż także niecodzienna i nie zawsze doceniana,
jak w przyrodzie tak i w życiu zmiana czasem jest potrzebna.
Niechaj władze jeśli muszą, zmian kadrowych merytorycznie dokonują,
wtedy podwładni się nie stresują i z pożytkiem dla wszystkich lepiej pracują.
Kiedy w drzewostanie prawidłowo robisz cięcia sanitarne,
to usuwasz najpierw drzewa martwe, chore, pozostawiasz zdrowe,
bo to będą może właśnie te drzewa przyszłościowe.
Chociaż już po Wigilii, w rożnych kulturach i obrzędach trwają jeszcze ciągle Święta.
Przed Nami roku 2020 zakończenie, Sylwester, Nowy 2021 Rok i Trzej Królowie.
Mędrcy Świata – Monarchowie, na razie zamknięte granice,
w swych pałacach pozostańcie, jest pandemia, trwa walka o życie.
Mirrę, kadzidło i wasze złoto
za rok przyjmiemy z ochotą,
wtedy gdy do nas przyjedziecie
może już w czystej Wiśle swe wielbłądy napoicie.
Nie karnawał i zabawy lecz pandemia i termin szczepień mamy teraz w głowie,
czas zadumy, spokoju i własnego z życiem swoim jego rozliczenia.
Pokory, życzliwości, i ludzkiego wzajemnego przebaczenia,
urazy do bliźnich w swojej duszy na wiek wieków nie chowajmy,
rękę do przebaczenia i zgody pierwsi wyciągajmy.
Każdy z nas w życiu mniej lub więcej zgrzeszył i nie jest bez żadnej winy.
Gdy bliźnim wybaczymy, Bóg także nam wybaczy, zmaże nasze winy.
Pochylić się nad nami Boże chciej,
spokój i wiarę w nasze dusze wlej.
Bo spokoju, miru wszystkim nam potrzeba,
jak głodnemu biedakowi kawałeczka chleba.
Złośliwości, waśnie i konflikty na bok już odłóżmy,
restrykcjom i zarządzeniom bądźmy więc posłuszni.
Tym, którzy Nas leczą i ratują nasze życie nie przeszkadzajmy,
własnego i bliźnich życia nie narażajmy,
o starszych poprzednikach nie zapominajmy.
Egoistom Bóg powie, grożąc swoim wielkim palcem:
„Nie kpij byś nie poległ w tej niebezpiecznej i nierównej walce”.
Choć jesteście różnych opcji i różnicie się też wiekiem,
bądź dla wszystkich, Przyjacielu, życzliwym, mądrym bądź człowiekiem.
Krytykować i potępiać wszyscy wszystkich chcemy,
lecz doradzić nie umiemy.
Jeśli pomysł lepszy antykoronawirusowy masz w swojej głowie
jadąc ze skargami do Brukseli,
podziel się z innymi uczonymi w całej Europie.
Jest czas trudny, czas pandemii i do tego zima,
każdy zdrowy i żywy do Świąt Wielkanocnych niech wytrzyma.
Niepotrzebne nam są manifestacje
i miejsc uświęconych wiarą i tradycją profanacje,
ani też inne zadymy,
żyjmy w spokoju z szacunkiem i tolerancją dla innych.
W wierszyku „Na straganie w dzień targowy” Brzechwa uczył dzieci zgody:
po co nam te kłótnie, spory głupie i tak skończymy wszyscy w zupie (warzyw spory).
Za dni kilkanaście, w styczniu jeśli Bóg pozwoli już rozpocznę mego życia 99 wiosnę,
chociaż teraz coraz trudniej jest mi oddychać i funkcjonować,
w myślach wyobraźni chciałbym z Wami przyjaciele kiedyś razem się spotkać.
Za miesięcy kilka, może latem usiądziemy razem
gdzieś w kolibie czy też innej chacie,
powspominamy pośpiewamy, pobiesiadujemy
a Wy przyjaciele tam wszyscy zagracie.
O tych co przed nami wcześniej z tego świata już odeszli
wspomnimy w modlitwie i w naszej dla nich pieśni.
Teraz będąc w przymusowej, ogólnonarodowej izolacji,
szanujmy ratujących nas i nasze życie w tej trudnej sytuacji.
Stosujmy się do rygorów oraz zaleceń i ich przestrzegajmy,
miejmy rozum i tym którzy za nas myślą i ratują nie przeszkadzajmy.
Przyjaciele jeszcze trochę pocierpimy,
potem ręce sobie podamy i się uściśniemy,
żadnych uraz, do rzetelnej pracy się weźmiemy
i gospodarkę odbudowywać będziemy.
Ale w wielkiej światowej trwodze i bojaźni,
nie zapominajmy też o naszej przyjaźni.
Jak nas w domu, chociaż przedwojennej podstawowej szkole nauczali,
starszym pomagać, szanować, o nich pamiętać nie tylko na jakiejś gali.
W czasie wojny światowej ja i moje pokolenie się cieszyło,
że po kolejnym dniu na świecie jeszcze żyło.
Okupanci niemieccy i sowieccy kościoły dewastowali, szkoły pozamykali,
aresztowanych nauczycieli, księży, leśników, inteligencję w obozach i gułagach mordowali.
Żadnych szkół, nabożeństw, sakramentów dla nas wtedy, ani zabaw nie było.
Jak nas w dzieciństwie nauczono, dorosły i każde dziecko bez Kościoła, w duszy do Boga się modliło,
za każdy dzień życia prośby i dzięki zanosiło.
Nie było też niedzieli z palmami ani Wielkanocy i Święconego,
bo zresztą nie miał kto poświęcić i nie było czego.
Ogólnie nie było Wigilii i świąt Bożego Narodzenia, Sylwestra czy też roku zakończenia.
Gospodarkę naszą, nasz majątek narodowy Niemcy i Sowieci porozkradali,
bez żadnych apeli czy nakazów myśmy po wojnie Polskę odbudowywali,
Niech więc przyjaciele nie pomstują i nie narzekają,
bo nikogo dziś nie aresztują ani do nikogo nie strzelają.
Jeśli Bóg pozwoli może za kilka miesięcy razem się spotkamy,
bo przecież dla nas i potomnych tyle dobrego do zrobienia jeszcze mamy.
Niechaj władze nasze lasami i łowiectwem oraz ich nauczaniem mądrze zarządzają –
wszak przyszłość narodu i nasz majątek narodowy w swoich rękach mają.
Chociaż wiekiem i stanem zdrowia przymuszony jestem do domowej kwarantanny,
staram się coś robić i snuć na przyszłość różne plany.
Do lekarskich zaleceń codziennie rzetelnie się stosuję,
ale w mojej już prawie, za dni kilka, 99 wiośnie życia jak przed rokiem nie funkcjonuję,
może dochodzę teraz właśnie do progu starości.
Choć nie jestem żadnym celebrytą, ani vipem,
tylko 98 letnim Katowickiej Dyrekcji Lasów emerytem,
wszystkim ludziom następcom rajskiego Adama i Ewy,
najlepsze życzenia świąteczne i noworoczne złożyć się należy.
Szczęść Wam Boże i Darz Bór,
Grają sygnaliści i śpiewa leśnych ptasząt licznych chór.
Niechaj lepsze, dobre wiatry nam zawieją,
patrzmy w przyszłość z wielką wiarą i nadzieją.
Niech najbliżsi Was wspierają, dzieci, wnuki i przodkowie Wasi
niech Wam radość dają.
Święty Gwalbert, Eustachy, Hubert i Franciszek
niech zasiądą potem z Wami razem do łowieckiej - leśnej misy.
Po pandemii i chorobach po szczepieniu, jeśli na to Bóg pozwoli
założę klub tych wcześniej urodzonych.
Tych do 95 lat będzie obowiązywał
kandydacki roczny staż.
Z hymnem na ustach myśmy przyszłością narodu,
przygotuj się do niej przyjacielu już za młodu.
Choć żadnych odznaczeń i uprawnień nie nabyłem i jestem ciągle w wieku długowieczności dochodząc teraz dość szybko do progu starości
– przesyłam wszystkim Przyjaciołom, ale także naszym przeciwnikom ogrom serdeczności i życzliwości.
Niechaj wszyscy żywi, zdrowi czas pandemii przeżyją, razem do pracy się wezmą, rękawy zawiną.
Szczęść Boże, Darz Bór!
Dziękuje za cierpliwość, wyrozumiałość i krytykę.
Sosnowiec, grudzień 2020
Zygmunt Burzyński (kontakt tel. 660 662 866)
