Rezerwat przyrody „Segiet” został powołany w dniu 27 kwietnia 1953 roku Zarządzeniem Ministra Leśnictwa, które opublikowano 12 maja 1953 roku i od tego dnia rezerwat zaczął formalnie istnieć. Rezerwat objęty jest ochroną czynną. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i społecznych fragmentu naturalnego lasu bukowego z domieszką świerka i sosny.

Powierzchnia rezerwatu do 2023 roku wynosiła 24,54 ha, a jego otuliny 81,31 ha. Zgodnie z Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Segiet” powiększono jego powierzchnię do 92,29 ha oraz otulinę do 142,14 ha.
 

Pierwsze działania dążące do objęcia ochroną tego terenu rozpoczęły się już na początku XX w., jednak okres I wojny światowej przerwał te starania. Do pomysłu powrócono w okresie międzywojennym. W czasie II wojny światowej niemieccy uczeni rozpoczęli badania i prace nad utworzeniem rezerwatu, dzięki temu w 1942 roku objęto ochroną  jako obszar chronionego krajobrazu część Lasu Segieckiego, a następnie w 1953 roku powstał rezerwat przyrody „Segiet”.
 

Rezerwat charakteryzuje dobrze zachowany 155 – 190 letni drzewostan bukowy, w którym drzewa osiągają wysokość 35- 40 m. Wśród roślinności rezerwatu można rozróżnić trzy zespoły leśne: kwaśną buczynę niżową, ciepłolubną buczynę storczykową oraz żyzną buczynę karpacką.

Wśród szaty roślinnej rezerwatu zinwentaryzowano około 125 gatunków roślin naczyniowych i 40 mszaków. Szczególnie cenne są występujące i objęte ochroną ścisłą gatunki tj.: lilia złotogłów oraz buławnik mieczolistny. Rośliny objęte ochroną częściową występujące w rezerwacie to m.in. tojad dzióbaty, orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko, śnieżyczka przebiśnieg oraz kruszczyk szerokolistny.     

Na terenie rezerwatu występują takie płazy jak: traszka grzebieniasta, żaba jeziorkowa, żaba trawna i ropucha szara oraz gady: jaszczurka żyworodna, padalec i żmija zygzakowata. Występuje także wiele gatunków ptaków i ssaków.
Na szczególną uwagę zasługują jednak nieczynne wyrobiska, znajdujące się pod rezerwatem w których zlokalizowane jest największe śląskie zimowisko nietoperzy. Gatunki jakie można wyróżnić to m.in. nocek duży, gacek brunatny, nocek rudy, nocek Brandta, nocek wąsatek, nocek Natterera, nocek orzęsiony, mroczek późny, gacek szary i nocek Bechsteina. W celu ochrony tych gatunków te podziemne labirynty zostały włączone do sieci Natura 2000 jako Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie.

Oprócz ochrony i zachowania walorów przyrodniczych, drugim ważnym celem rezerwatu jest potrzeba zachowania walorów kulturowych.  Na terenie rezerwatu można odnaleźć wiele śladów długotrwałych przekształceń związanych z działalnością człowieka, dawne wyrobiska górnicze rudy żelaza, galmanu, galeny i srebra pozyskiwanych metodą odkrywkową. Liczne zapadliska, wykroty, głębokie leje (warpie), rumosz skalny, wały skały płonnej, usypiska i wystające z gruntu skały dolomitowe tworzą szczególny, unikatowy krajobraz.