Nasze lasy

11.02.2014 | Agnieszka Ciężarek

Zapraszamy do zapoznania się z ogólnymi informacjami na temat charakterystyki przyrodniczej naszego nadleśnictwa i występujących na jego terenie lasów. Informacje szczegółowe znajdują się w dziale "Nasza Praca".

Położenie

Współrzędne geograficzne skrajnie wysuniętych punktów w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa wynoszą:

punkt północny: 18°48΄08˝

50°35΄46˝ długości wschodniej

szerokości północnej

punkt wschodni: 18°57΄51˝

50°21΄15˝ długości wschodniej

szerokości północnej

punkt południowy: 18°41΄52˝

50°17΄41˝ długości wschodniej

szerokości północnej

punkt zachodni: 18°32΄34˝

50°22΄55˝ długości wschodniej

szerokości północnej

Odległość między najbardziej wysuniętym punktem wschodnim i zachodnim w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Brynek wynosi około 30 km, a między punktem północnym i południowym około 33 km.

Obszar Nadleśnictwa Brynek jest zróżnicowany pod względem konfiguracji terenu.

Północna i środkowa część ma charakter wybitnie nizinny, płaski (do wysokości 300m n.p.m.). Południowa część natomiast obejmuje tereny o charakterze wyżynnym, bardziej zróżnicowane, pofałdowane oraz niższe wzniesienia. Wysokość na terenie zasięgu administracyjnego Nadleśnictwa waha się w przedziale od 200-355 m n.p.m.

Najwyżej położone tereny znajdują się w rejonie rezerwatu Segiet, w oddziałach 601, 602, 608, 609.

Klimat

Klimat obszaru Nadleśnictwa zalicza się do umiarkowanych z wyraźnym wpływem klimatu atlantyckiego. Przeważają wilgotne masy powietrza polarno-morskiego znad północnego Atlantyku o częstotliwości występowania w ciągu roku ok. 65%.

Udział poszczególnych kierunków wiatru w ciągu roku jest zmienny.Na omawianym obszarze najczęściej obserwowane są wiatry z sektora zachodniego, głównie z kierunku południowo-zachodniego o frekwencji około 30% i zachodniego około 23%. Stosunkowo najrzadziej pojawiają się wiatry z sektora północnego z kierunków północnego i północno-wschodniego oraz z sektora wschodniego z kierunków wschodniego i południowo-wschodniego. Łączna ich częstość występowania nie przekracza 12%.

Średnia roczna prędkość wiatru w tym rejonie wynosi od około 2,5m/s do 3,5m/s. W zasięgu działania Nadleśnictwa podobnie jak na całej Nizinie Śląskiej najczęściej występują wiatry bardzo słabe o prędkości do 2m/s oraz wiatry słabe o prędkości od 2m/s do 5m/s. Wiatry silne o prędkości 10-15m/s i bardzo silne o prędkości przekraczającej 15m/s pojawiają się sporadycznie

Obszar ten charakteryzuje się znaczną zmiennością zachmurzenia w ciągu roku. Średnia liczba dni słonecznych w roku wynosi około 44, pochmurnych około 207, a z dużym zachmurzeniem 114 dni.

Opady atmosferyczne obok temperatury są jednym z istotniejszych czynników klimatycznych, w znacznym stopniu decydujący o bilansie wodnym. Średnie roczne opady na omawianym terenie są mało zróżnicowane i wahają się od 650 do 780 mm. Są to wartości średnie w stosunku do innych rejonów Polski i wystarczające dla prawidłowego wzrostu praktycznie wszystkich lasotwórczych gatunków drzew.

Zaburzenia w przestrzennym rozkładzie temperatur powietrza wprowadzają duże miasta aglomeracji śląskiej znajdujące się w południowej części Nadleśnictwa, które przyczyniają się do powstania tzw. „miejskiej wyspy ciepła". Ze względu na pokrycie terenu powierzchniami betonowymi, asfaltowymi, emitorami cieplnymi (przemysł, budownictwo) itp. o odmiennych w stosunku do naturalnych – właściwościach cieplnych, obszar ten wyraźnie się wyróżnia na tle niezurbanizowanego otoczenia.

Istotnym elementem charakterystyki klimatycznej jest długość okresu wegetacyjnego. Okres wegetacyjny na obszarze Nadleśnictwa Brynek rozpoczyna się pod koniec marca, a kończy w pierwszej dekadzie listopada i trwa 224 dni rocznie. Średnia temperatura okresu wegetacyjnego wynosi 14,9ºC.

Opisane tu cechy klimatyczne są ogólne dla całego obszaru. Z punktu widzenia hodowli lasu bardzo ważny jest mikroklimat, który może znacznie modyfikować warunki klimatyczne regionu. Mikroklimat kształtują takie czynniki jak: wzniesienie nad poziom morza, mezorelief, skały macierzyste, stan gleby i sposób jej użytkowania oraz rodzaj pokrywy roślinnej, zabudowania i zakłady przemysłowe.

Ważniejszymi rzekami na terenie dawnych obrębów Brynek i Tworóg są Mała Panew i jej dopływ Stoła zasilane z kolei przez mniejsze strumienie np. Graniczna Woda, Brzeźnica, Dębienica. Przez teren dawnego obrębu Wieszowa nie przepływają większe rzeki, natomiast wody są odprowadzane w kierunku Pn. do rzeki Dramy a od Pd. do rzeki Kłodnicy.

W części Pn -Wsch. potoki Segiet i Szarlejka odprowadzają pośrednio wody do rzeki Przemszy, która należy do zlewni rzeki Wisły

Sieć hydrologiczna nadleśnictwa Brynek pozbawiona jest zupełnie naturalnych jezior. Nieliczne, sztuczne zbiorniki są wynikiem działalności antropogenicznej, występując w postaci: stawów rybnych, oczek wodnych, zbiorników poeksploatacyjnych kopalin piasku.

Tereny zasięgu administracyjnego nadleśnictwa można zaliczyć do strefy umiarkowanego i małego zagrożenia powodziowego. Lokalnie występują podtopienia związane z okresowymi wezbraniami rzek na tym terenie.

Najczęściej występującymi typami gleb w N-ctwie są gleby: bielicowe, opadowo-glejowe, rdzawe, brunatne, kulturoziemne oraz murszowate.

Typy siedliskowe lasu, skład gatunkowy i pełnione przez las funkcje

W Nadleśnictwie Brynek stwierdzono występowanie 19 typów siedliskowych lasu, zróżnicowanych pod względem wilgotnościowym i żyznościowym. Największy udział stanowią: BMw – 19 %, Lwyżw – 17 %, BMśw – 14 %, Lwyżśw – 14 %, LMw – 11%, LMśw - 8 % oraz Bśw – 6 %. Stosunkowo liczną grupę stanowią siedliska zajmujące poniżej 1% powierzchni leśnej Nadleśnictwa, są to: BMb, LMb, Lśw, Lw, Ol, OlJ, LŁ, BMwyżśw, OlJwyż, LŁwyż Pozostałe zinwentaryzowane siedliskowe typy lasu: LMwyżśw, LMwyżw zajmują poniżej 5% powierzchni leśnej Nadleśnictwa

Zgodnie z przepisami Ustawy o lasach z dnia 28. 09. 1991 r. celem gospodarki leśnej jest zachowanie warunków do trwałej wielofunkcyjności lasów, ich wszechstronnej użyteczności oraz kształtowania środowiska przyrodniczego.

Realizując cele hodowli i użytkowania lasu przyjmuje się zasadę, że każdy las, w każdym miejscu i czasie pełni jednocześnie różne funkcje.

Wielofunkcyjność lasów Nadleśnictwa jest uwzględniona w przyjętych, na mocy Zarządzeń Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, kategoriach ochronności. Dodatkowo część tych lasów, pomimo braku usankcjonowania prawnego, pełni funkcję lasów wodochronnych wzdłuż rzek i kanałów, oraz na siedliskach wilgotnych i wodochronnych w granicach stref ochronnych ujęć wody.

Obszar Nadleśnictwa Brynek znajduje się w zasięgu naturalnym większości gatunków lasotwórczych. Drzewostany Nadleśnictwa cechują się znacznym zróżnicowaniem gatunkowym – 18 gatunków panujących. Najliczniejszym gatunkiem panującym na powierzchni leśnej zalesionej w drzewostanach Nadleśnictwa Brynek jest sosna pospolita.

Drzewostany sosnowe stanowią 67,70 % powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa (wg gatunków panujących) oraz 72,44 % całkowitego zapasu.

Drzewostany brzozowe stanowią 10,99 % powierzchni leśnej oraz 10,32 % zapasu.

Drzewostany dębowe stanowią 10,78 % powierzchni leśnej oraz 9,29 % zapasu.

Drzewostany bukowe stanowią 2,54% powierzchni leśnej oraz 2,61% zapasu.

Drzewostany świerkowe stanowią 1,61% powierzchni leśnej oraz 1,45% zapasu.

Drzewostany olchowe stanowią 1,69 % powierzchni leśnej oraz 1,80 % zapasu.

Drzewostany z dębem czerwonym stanowią 0,70 % powierzchni leśnej oraz 0,48 % zapasu.

Drzewostany modrzewiowe stanowią 0,44 % powierzchni leśnej oraz 0,35 % zapasu.

Przyczyną zmniejszenia się udziału sosny w drzewostanach jest stosowanie rębni złożonych i wprowadzanie gatunków domieszkowych. Jest to prawidłowa tendencja związana z dostosowaniem składów gatunkowych drzewostanów do siedlisk. Kolejnym pozytywnym sygnałem jest zmniejszanie się powierzchni drzewostanów topolowych i olszy szarej powodowany likwidacją dawnych plantacji drzew szybko rosnących.

W związku z przebudową drzewostanów obserwowany jest wzrost udziału cennych gatunków takich jak: buk, klon, jawor, jodła.

Głównymi przyczynami uszkodzeń drzewostanów w Nadleśnictwie Brynek są: zwierzyna, owady, grzyby, emisje przemysłowe, czynniki klimatyczne, czynniki antropogeniczne, zakłócenia stosunków wodnych oraz pożary

View »

Asset Publisher Asset Publisher

Back

Zapraszamy na ścieżkę edukacyjną "Szlakiem małej retencji w Nadleśnictwie Brynek"

12.05.2023 | Sandra Sorbal

Ścieżka edukacyjno – przyrodnicza: „Szlakiem małej retencji w Nadleśnictwie Brynek”

Projekt małej retencji jest jednym z priorytetowych zadań realizowanych w ostatnich latach przez Lasy Państwowe. Dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich w Nadleśnictwie Brynek wybudowano nowe zbiorniki wodne, powstał obszar mokradłowy, a także zrealizowano zadanie unikatowe na skalę krajową – renaturalizację rowu Potempa – Świniowice.
Głównym celem projektu małej retencji realizowanej w Lasach Państwowych jest prowadzenie kompleksowych działań polegających na zabezpieczeniu lasów przed kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatycznymi.

<Film>

Aby przybliżyć społeczeństwu termin małej retencji dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach powstała nowa ścieżka edukacyjno – przyrodnicza „Szlakiem małej retencji w Nadleśnictwie Brynek”.

Przystanek nr. 1. Zbiornik Źródełko leśnictwo Nowa Wieś oddział 164 l.

Zbiornik Źródełko został wybudowany w 2021 roku, nieopodal cieku Dębienica. Powierzchnia lustra wody wynosi 1,1 ha. Ilość wody jaką udało się zretencjonować to aż 14 100 m3, maksymalna głębokość zbiornika wynosi 1,2 m.

Na środku zbiornika znajduje się wyspa o powierzchni 150m², która jest ostoją i miejscem lęgowym dla ptactwa wodnego.

Lokalizacja -> https://goo.gl/maps/Axa12tDYJs2UNfVn7

Tematem przewodnim przystanku jest ptactwo wodno – błotne.

Obiekty które powstały w ramach programu Małej Retencji Nizinnej w znacznym stopniu przyczyniają się do tworzenia optymalnych warunków bytowania dla ptactwa wodno-błotnego. Naturalna, pofalowana linia brzegowa oraz wyspy zachęcają ptactwo do zasiedlania tych terenów i wyprowadzania lęgów.

Najmłodsi odwiedzający ścieżkę mogą zapoznać się z postacią żurawia zwyczajnego – w formie dużej układanki - przesuwanki.

Przystanek nr. 2. Zbiornik Groszowy leśnictwo Krywałd oddział 71 l.

Zbiornik Groszowy został wybudowany w 2019 roku. Powierzchnia lustra wody wynosi 1,3 ha, a głębokość osiąga poziom 2 metrów. Ilość wody jaką udało się zretencjonować to 12 100 m3.

W środkowej części zbiornika znajduje się wyspa o powierzchni 20 arów, mająca na celu zwiększenie bioróżnorodności oraz stworzenie komfortowych warunków do gniazdowania ptaków.

Lokalizacja -> https://goo.gl/maps/DEUvZAVVXwwaEkR5A

Tematem przewodnim przystanku są ssaki leśne.

Dzięki obiektom powstałym podczas realizacji projektu małej retencji nizinnej, wszystkie leśne zwierzęta mają nieograniczony dostęp do wody. Jest to niezwykle istotne w okresach suszy, gdy inne drobne cieki wodne i rowy są jej pozbawione.

Tablica znajdująca się na przystanku przedstawia najbardziej popularne i rozpoznawalne gatunki ssaków leśnych.

Do pogłębienia i utrwalenia wiedzy o leśnych ssakach, które możemy spotkać w lasach Nadleśnictwa Brynek służy urządzenie edukacyjne – tropy zwierząt leśnych. W ciekawy sposób zostały przedstawione podstawowe informacje na temat takich gatunków jak: jeleń, dzik, lis, wiewiórka, łoś, sarna, zając, borsuk.

Przystanek nr. 3. Obszar mokradłowy Żabi staw leśnictwo Strzybnica oddział 397c

Obszar mokradłowy lub inaczej nazywany obszar wodno-błotny powstał w 2019 roku z przekształcenia czterech dawnych czasz stawów, zasilany jest wodami opadowymi. Całkowita powierzchnia obszaru to 2,19 ha.

Lokalizacja -> https://goo.gl/maps/yE9sTdPJexfg7NUf8

Tematem przewodnim przystanku są płazy.

Nowopowstałe obiekty retencjonujące wodę jak i zmniejszające ryzyko pożarowe, są dogodnym miejscem do bytowania jak i rozrodu płazów, wpływają korzystnie na zwiększanie się populacji tych cennych gatunków zwierząt.

Przystanek nr. 4. Modernizacja rowu Potempa – Świniowice leśnictwa Potempa / Świniowice.

Renaturalizację rowu wykonano na długości ponad 4,44 km w 2020 roku. Prace które zostały wykonane to m.in. wykoszenie i wygrabienie pasa koryta rowu, usunięcie powalonych drzew, zatorów i namulisk. Na całej długości wykonano 30 progów drewnianych z wypadem z foszów dębowych i narzutu kamiennego w celu stabilizacji dna oraz zatrzymania wody w korycie rowu oraz 3 szt. gurtów drewnianych wraz z narzutem kamiennym w celu stabilizacji dna i wykluczenia erozji dennej. Z uwagi na zły stan techniczny wykonano także przebudowę 3 szt. istniejących przepustów.

Lokalizacja-> https://goo.gl/maps/tfNnfMhSp3JzzQbs8

Tematem przewodnim przystanku są gady.

W pobliżu zbiorników wodnych, na terenach podmokłych idealne miejsce do bytowania jak i rozrodu znajdują także gady. Do najczęściej spotykanych w naszych lasach należą: jaszczurka żyworodna, padalec, żmija zygzakowata i zaskroniec.