edukacja

Poza edukacją leśną prowadzoną w obiektach należących do Nadleśnictwa leśnicy biorą udział w różnego rodzaju formach zajęć edukacyjnych takich jak: konkursy, turnieje wiedzy ekologicznej, spotkania z leśnikiem w szkole, przedszkolu, ekspozycje dotyczące gospodarki leśnej, pikniki leśne itp. Łącznie w latach 2002-2011 w zajęciach z zakresu edukacji leśnej uczestniczyło średniorocznie 5 tys. osób, większość stanowiły dzieci przedszkolne oraz ze szkół podstawowych.

Leśna ścieżka poznawcza


Ścieżka została utworzona w 2001 roku na terenie leśnictwa Tworóg w oddziałach: 345 a, d, g, h; 346 b, f, g, h, i, m, t;  347 a. Umożliwia ona dzieciom, młodzieży i osobom dorosłym zapoznanie się z różnymi zbiorowiskami roślinnymi oraz daje możliwość praktycznego zrozumienia podstaw ekologii. Przebiega przez tereny cenne przyrodniczo i prezentuje elementy typowe dla ekosystemów leśnych Nadleśnictwa Brynek, ukazując jednocześnie celowość i trud pracy leśników. Długość jej wynosi około 2,4 km.

Izba edukacji leśnej


Jest to obiekt przy siedzibie Nadleśnictwa, powstały z adaptowanej na ten cel murowanej stodoły. Zgromadzono tutaj ekspozycje narzędzi leśnych, eksponatów zwierząt i trofeów myśliwskich. Sala jest bogato wyposażona w gabloty i plansze tematyczne ukazujące m. in. walory przyrodnicze Nadleśnictwa Brynek. Przy współpracy z Muzeum Śląskim w Bytomiu organizowane są cykliczne wystawy tematyczne: ornitologiczne, entomologiczne, dotyczące zwierząt. Przy współpracy z Kołami Łowieckimi w izbie leśnej organizowane są wystawy trofeów łowieckich. Jest to także miejsce ekspozycji nagrodzonych prac z konkursów plastycznych, fotograficznych oraz innych o tematyce związanej z lasem. Izba wyposażona jest w drewniane stoły i ławy, tworzące wraz z wystrojem niepowtarzalny klimat, a dużych rozmiarów kominek umożliwia dzieciom i młodzieży biorącej udział w zajęciach edukacyjnych pieczenie kiełbasek, stanowiąc dodatkową atrakcje. W izbie tej odbywają się różne formy zajęć takie jak: lekcje, pogadanki, wykłady, rajdy, konkursy oraz inne, jak również teoretyczne zajęcia z edukacji leśnej, stanowiące przygotowanie do wędrówki ścieżką dydaktyczną. Obiekt ten umożliwia prowadzenie działalności edukacyjnej dla dzieci, młodzieży, osób niepełnosprawnych i dorosłych, dostępny jest zarówno dla osób miejscowych, jak też dla szerokiego grona turystów. Izba powstała i działa ze środków własnych oczywiście przy wsparciu życzliwych osób i instytucji. Działalność izby jest prowadzona przez cały rok w godzinach od 7 do 15.

Punkty edukacji przyrodniczo – leśnej


W związku z dużą dostępnością terenów leśnych Nadleśnictwa Brynek - gęsta sieć komunikacyjna i silną penetracją stałą i okresową środowiska przyrodniczego, nadleśnictwo rozmieściło szereg punktów edukacji przyrodniczo – leśnej. Znajdują się na terenie większości leśnictw, rozmieszczono je w pobliżu głównych szlaków komunikacyjnych, turystycznych, ścieżek rowerowych, w miejscach postoju. Punkty te w liczbie 30 mają barwne tablice informacyjne, które w syntetyczny sposób przedstawiają najważniejsze zagadnienia z dziedzin: leśnictwa, łowiectwa, ochrony przyrody, ekologii, pełniąc tym samym ważną funkcje informacyjną i edukacyjną dla osób odwiedzających tereny leśne. Na marginesie należy podkreślić, że tablice te często ulegają aktom wandalizmu i wymagają częstych napraw, generując niepotrzebne, dodatkowe koszty.


Inne obiekty wykorzystywane do zajęć edukacyjnych


•    Szkółka leśna Brzeźnica – gospodarstwo szkółkarskie nadleśnictwa o powierzchni
9,77 ha, położone w leśnictwie Księży Las. Szkółka wyposażona jest w bogatą infrastrukturę: deszczownię półstałą wraz z pełną automatyką, chłodnie do przechowywania sadzonek, zbiornik wody. W uprawie polowej, korytach i kulisach hoduje się około 50 różnych gatunków drzew i krzewów leśnych i ozdobnych. Roczna produkcja wynosi około 1,8 mln sztuk sadzonek. Na szkółce znajdują się również boksy przeznaczone dla rzadkich gatunków ptaków. Podstawowym zadaniem prowadzonych tutaj zajęć edukacyjnych jest odpowiedź na pytania: skąd bierze się las?; ile trudu trzeba ponieść, aby z małych sadzonek wyrósł piękny stuletni drzewostan?.

•    Śródleśny zespół stawów o ogólnej powierzchni około 10 ha lustra wody , w
leśnictwie Strzybnica, w oddziałach: 453 f; 454 f,g,h. Stawy mają układ paciorkowy, cechują się bogatą fauną wodną, stanowią biotop dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Zajęcia edukacyjne prowadzi się tutaj w celu zobrazowania życia roślin i zwierząt w środowisku wodnym.

•    Śródleśne łąki „Wytoki" – tereny nieleśne znajdujące się w północno-wschodniej
części Nadleśnictwa, na terenie leśnictwa Nowa Wieś, w oddziałach:164 a,b  i 165 a, o łącznej powierzchni 35,16 ha. Teren ten jest zbiorowiskiem środowisk zadrzewionych, łąkowych, podmokłych i wodnych. Otaczają go stare drzewostany sosnowe wraz z grupami okazałych dębów. Całość tworzy różnorodny i wartościowy obszar pod względem przyrodniczym, badawczym i dydaktycznym.

•    Dolina rzeki Mała Panew – największa rzeka Nadleśnictwa Brynek, stanowiąca
północną jego granicę, teren leśnictw: Krywałd, Potempa. Płynąc miejscami w głębokiej dolinie tworzy malownicze meandry i tarasy zalewowe. Obszar ten cechuje bardzo duża bioróżnorodność przyrodnicza, której towarzyszy obecność rzadkich i chronionych roślin i zwierząt. Znajduje się tutaj również aleja wiekowych dębów i jedno z nielicznych w Polsce trutowisk na terenie lasów.


 
Formy edukacji leśnej społeczeństwa: 


Nadleśnictwo bierze także czynny udział w organizowanych przez lokalne samorządy festynach oraz imprezach, w tym terenowych imprezach sportowych. Działania edukacyjne prowadzi średnio rocznie 14 pracowników Nadleśnictwa, różnego szczebla.
Partnerzy Nadleśnictwa w edukacji leśnej społeczeństwa.
-    Przedszkola i szkoły: podstawowe, gimnazja, średnie;
-    Samorządy: wydziały edukacji w gminach; wydziały oświaty, edukacji w starostwie, metodycy zatrudnieni przez starostwo;
-    Lokalne media;
-    Sąsiednie Nadleśnictwa: Lubliniec, Koszęcin, Katowice, Rudziniec;
-    Współpraca z pracownikami zajmującymi się edukacją leśną w formie organizowania różnych akcji, konkursów, spotkań.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Nasze lasy

Nasze lasy

Zapraszamy do zapoznania się z ogólnymi informacjami na temat charakterystyki przyrodniczej naszego nadleśnictwa i występujących na jego terenie lasów. Informacje szczegółowe znajdują się w dziale "Nasza Praca".

Położenie

 
Współrzędne geograficzne skrajnie wysuniętych punktów w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa wynoszą:
punkt północny:   18°48΄08˝
50°35΄46˝ długości wschodniej
szerokości północnej
punkt wschodni:   18°57΄51˝
50°21΄15˝ długości wschodniej
szerokości północnej
punkt południowy:   18°41΄52˝
50°17΄41˝ długości wschodniej
szerokości północnej
punkt zachodni: 18°32΄34˝
50°22΄55˝ długości wschodniej
szerokości północnej
 
Odległość między najbardziej wysuniętym punktem wschodnim i zachodnim w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Brynek wynosi około 30 km, a między punktem północnym i południowym około 33 km.
Obszar Nadleśnictwa Brynek jest zróżnicowany pod względem konfiguracji terenu. 
Północna i środkowa część ma charakter wybitnie nizinny, płaski (do wysokości 300m n.p.m.). Południowa część natomiast obejmuje tereny o charakterze wyżynnym, bardziej zróżnicowane, pofałdowane oraz  niższe wzniesienia. Wysokość na terenie zasięgu administracyjnego Nadleśnictwa  waha się w przedziale od 200-355 m n.p.m.
Najwyżej położone tereny znajdują się w rejonie rezerwatu Segiet, w oddziałach 601, 602, 608, 609. 
 

Klimat  

 
 
Klimat obszaru Nadleśnictwa zalicza się do umiarkowanych z wyraźnym wpływem klimatu atlantyckiego. Przeważają wilgotne masy powietrza polarno-morskiego znad północnego Atlantyku o częstotliwości występowania w ciągu roku ok. 65%. 
 
Udział poszczególnych kierunków wiatru w ciągu roku jest zmienny.Na omawianym obszarze najczęściej obserwowane są wiatry z sektora zachodniego, głównie z kierunku południowo-zachodniego o frekwencji około 30% i zachodniego około 23%. Stosunkowo najrzadziej pojawiają się wiatry z sektora północnego z kierunków północnego i północno-wschodniego oraz z sektora wschodniego z kierunków wschodniego i południowo-wschodniego. Łączna ich częstość występowania nie przekracza 12%.
Średnia roczna prędkość wiatru w tym rejonie wynosi od około 2,5m/s do 3,5m/s. W zasięgu działania Nadleśnictwa podobnie jak na całej Nizinie Śląskiej najczęściej występują wiatry bardzo słabe o prędkości do 2m/s oraz wiatry słabe o prędkości od 2m/s do 5m/s. Wiatry silne o prędkości 10-15m/s i bardzo silne o prędkości przekraczającej 15m/s pojawiają się sporadycznie 
 
Obszar ten charakteryzuje się znaczną zmiennością zachmurzenia w ciągu roku. Średnia liczba dni słonecznych w roku wynosi około 44,  pochmurnych około 207, a z dużym zachmurzeniem 114 dni.
 
Opady atmosferyczne obok temperatury są jednym z istotniejszych czynników klimatycznych, w znacznym stopniu decydujący o bilansie wodnym. Średnie roczne opady na omawianym terenie są mało zróżnicowane i wahają się od 650 do 780 mm. Są to wartości średnie w stosunku do innych rejonów Polski i wystarczające dla prawidłowego wzrostu praktycznie wszystkich lasotwórczych gatunków drzew.
 
Zaburzenia w przestrzennym rozkładzie temperatur powietrza wprowadzają duże miasta aglomeracji śląskiej znajdujące się w południowej części Nadleśnictwa, które przyczyniają się do powstania tzw. „miejskiej wyspy ciepła". Ze względu na pokrycie terenu powierzchniami betonowymi, asfaltowymi, emitorami cieplnymi (przemysł, budownictwo) itp. o odmiennych w stosunku do naturalnych – właściwościach cieplnych, obszar ten wyraźnie się wyróżnia na tle niezurbanizowanego otoczenia.
 
Istotnym elementem charakterystyki klimatycznej jest długość okresu wegetacyjnego. Okres wegetacyjny na obszarze Nadleśnictwa Brynek rozpoczyna się pod koniec marca, a kończy w pierwszej dekadzie listopada i trwa 224 dni rocznie. Średnia temperatura okresu wegetacyjnego wynosi 14,9ºC.
 
Opisane tu cechy klimatyczne są ogólne dla całego obszaru. Z punktu widzenia hodowli lasu bardzo ważny jest mikroklimat, który może znacznie modyfikować warunki klimatyczne regionu. Mikroklimat kształtują takie czynniki jak: wzniesienie nad poziom morza, mezorelief, skały macierzyste, stan gleby i sposób jej użytkowania oraz rodzaj pokrywy roślinnej, zabudowania i zakłady przemysłowe.
 
Ważniejszymi rzekami na terenie dawnych obrębów Brynek i Tworóg są Mała Panew i jej dopływ Stoła zasilane z kolei przez mniejsze strumienie np. Graniczna Woda, Brzeźnica, Dębienica. Przez teren dawnego obrębu Wieszowa nie przepływają większe rzeki, natomiast wody są odprowadzane w kierunku Pn. do rzeki Dramy a od Pd. do rzeki Kłodnicy. 
W części Pn -Wsch. potoki Segiet i Szarlejka odprowadzają pośrednio wody do rzeki Przemszy, która należy do zlewni rzeki Wisły
Sieć hydrologiczna nadleśnictwa Brynek pozbawiona jest zupełnie naturalnych jezior. Nieliczne, sztuczne zbiorniki są wynikiem działalności antropogenicznej, występując w postaci: stawów rybnych, oczek wodnych, zbiorników poeksploatacyjnych kopalin piasku. 
Tereny zasięgu administracyjnego nadleśnictwa można zaliczyć do strefy umiarkowanego i małego zagrożenia powodziowego. Lokalnie występują podtopienia związane z okresowymi wezbraniami rzek na tym terenie.
Najczęściej występującymi typami gleb w N-ctwie są gleby: bielicowe, opadowo-glejowe, rdzawe, brunatne, kulturoziemne oraz murszowate.
 

Typy siedliskowe lasu, skład gatunkowy i pełnione przez las funkcje

 
W Nadleśnictwie Brynek stwierdzono występowanie 19 typów siedliskowych lasu, zróżnicowanych pod względem wilgotnościowym i żyznościowym. Największy udział stanowią: BMw – 19 %, Lwyżw – 17 %, BMśw – 14 %, Lwyżśw – 14 %, LMw – 11%,  LMśw - 8 % oraz Bśw – 6 %. Stosunkowo liczną grupę stanowią siedliska zajmujące poniżej 1% powierzchni leśnej Nadleśnictwa, są to: BMb, LMb, Lśw, Lw, Ol, OlJ, LŁ, BMwyżśw, OlJwyż, LŁwyż Pozostałe zinwentaryzowane siedliskowe typy lasu: LMwyżśw, LMwyżw zajmują poniżej 5% powierzchni leśnej Nadleśnictwa
Zgodnie z przepisami Ustawy o lasach z dnia 28. 09. 1991 r. celem gospodarki leśnej jest zachowanie warunków do trwałej wielofunkcyjności lasów, ich wszechstronnej użyteczności oraz kształtowania środowiska przyrodniczego.
Realizując cele hodowli i użytkowania lasu przyjmuje się zasadę, że każdy las, w każdym miejscu i czasie pełni jednocześnie różne funkcje.
Wielofunkcyjność lasów Nadleśnictwa jest uwzględniona w przyjętych, na mocy Zarządzeń Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, kategoriach ochronności. Dodatkowo część tych lasów, pomimo braku usankcjonowania prawnego, pełni funkcję lasów wodochronnych wzdłuż rzek i kanałów, oraz na siedliskach wilgotnych i wodochronnych w granicach stref ochronnych ujęć wody.
Obszar Nadleśnictwa Brynek znajduje się w zasięgu naturalnym większości gatunków lasotwórczych. Drzewostany Nadleśnictwa cechują się znacznym zróżnicowaniem gatunkowym – 18 gatunków panujących. Najliczniejszym gatunkiem panującym na powierzchni leśnej zalesionej w drzewostanach Nadleśnictwa Brynek jest sosna pospolita. 
Drzewostany sosnowe stanowią 67,70 % powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej Nadleśnictwa (wg gatunków panujących) oraz 72,44 % całkowitego zapasu.
Drzewostany brzozowe stanowią 10,99 % powierzchni leśnej oraz 10,32 % zapasu.
Drzewostany dębowe stanowią 10,78 % powierzchni leśnej oraz 9,29 % zapasu.
Drzewostany bukowe stanowią 2,54% powierzchni leśnej oraz 2,61% zapasu.
Drzewostany świerkowe stanowią 1,61% powierzchni leśnej oraz 1,45% zapasu.
Drzewostany olchowe stanowią 1,69 % powierzchni leśnej oraz 1,80 % zapasu.
Drzewostany z dębem czerwonym stanowią 0,70 % powierzchni leśnej oraz 0,48 % zapasu.
Drzewostany modrzewiowe stanowią 0,44 % powierzchni leśnej oraz 0,35 % zapasu.
Przyczyną zmniejszenia się udziału sosny w drzewostanach jest stosowanie rębni złożonych i wprowadzanie gatunków domieszkowych. Jest to prawidłowa tendencja związana z dostosowaniem składów gatunkowych drzewostanów do siedlisk. Kolejnym pozytywnym sygnałem jest zmniejszanie się powierzchni drzewostanów topolowych i olszy szarej powodowany likwidacją dawnych plantacji  drzew szybko rosnących.
W związku z przebudową drzewostanów obserwowany jest wzrost udziału cennych gatunków takich jak: buk, klon, jawor, jodła. 
Głównymi przyczynami uszkodzeń drzewostanów w Nadleśnictwie Brynek są: zwierzyna, owady,  grzyby, emisje przemysłowe, czynniki klimatyczne, czynniki antropogeniczne, zakłócenia stosunków wodnych oraz pożary