Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Nasze lasy i zdrowie roślin
Nasze lasy i zdrowie roślin
W grudniu 2018 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło rok 2020 Międzynarodowym Rokiem Zdrowia Roślin i zaprosiło Organizację ds. Wyżywienia i Rolnictwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (FAO), we współpracy z Międzynarodową Konwencją Ochrony Roślin (IPPC), do zorganizowania Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin.
Oficjalne hasło obchodów brzmi „Chroniąc rośliny - chronisz życie”
Lasy Państwowe, prowadząc zrównoważoną gospodarkę leśną i tym samym chroniąc polskie lasy przed licznymi zagrożeniami ze strony czynników biotycznych i abiotycznych, wpisują się w założenia Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin.
Lasy Państwowe w ochronie zdrowia roślin:
1.Chronimy zasoby genowe rodzimych gatunków drzew i krzewów leśnych, a także zagrożonych gatunków roślin zielnych i zachowujemy kolekcje roślin. Przykładowe działania:
- działalność Leśnego Banku Genów,
- leśne arboreta i ogrody botaniczne,
- programy reintrodukcji i restytucji roślin (np. cisa)
2.Prowadzimy programy czynnej ochrony cennych siedlisk oraz gatunków roślin zagrożonych wyginięciem np.:
- w borach chrobotkowych – bieżące usuwanie powstającej w trakcie wykonywania zabiegów gospodarczych biomasy poza obręb płatów siedliska przyrodniczego,
- w borach i lasach bagiennych – poprawa stanu ochrony siedliska poprzez poprawę warunków wodnych.
3.Prognozujemy występowanie zagrożeń lasów ze strony czynników biotycznych i abiotycznych.
4.Zabezpieczmy lasy przed szkodnikami, chorobami, uszkodzeniem przez zwierzynę.
Przykładowe działania:
- mikoryzacja sadzonek drzew leśnych na szkółkach,
- zwalczanie szkodników owadzich w lasach,
- zabezpieczanie upraw leśnych przed zwierzyną.
5.Chronimy skutecznie las przed pożarami.
Przykładowe działania:
- rozwijanie i udoskonalanie systemu przeciwpożarowego,
- modernizacje dróg przeciwpożarowych.
6.Realizując projekt małej retencji zatrzymujemy wodę w lesie, dzięki czemu przeciwdziałamy suszy.
7.Zwalczamy gatunki roślin inwazyjnych, chroniąc tym samym rodzime rośliny, np.: zwalczanie czeremchy amerykańskiej.
8.Chronimy pszczoły -sprzymierzeńców roślin.
9.Sadzimy drzewa zgodnie z zasadami regionalizacji nasiennej dzięki czemu zapobiegamy niekontrolowanemu przemieszczaniu się różnych populacji drzew.
10.Sadząc coraz więcej gatunków drzew liściastych dbamy o poprawę zdrowotności lasów, zwiększamy ich różnorodność biologiczną i odporność na zmiany klimatu. Przykłady działań:
- przebudowa drzewostanów,
- sadzenie drzew i krzewów gatunków rodzimych zwiększających różnorodność biologiczną lasów.
11. Sadząc drzewa zwiększamy możliwość pochłaniania CO2 i produkcji O2 przez lasy oraz zwiększamy lesistość kraju (projekt rozwojowy LP: Leśne Gospodarstwa Węglowe)
12. Usuwamy śmieci z lasu.
13.Utrzymując lasy w zdrowiu dostarczamy na rynek ekologiczne produkty z nich pochodzące (drewno, płody runa leśnego – projekt rozwojowy LP: Zdrowa żywność z Polskich Lasów).
14. Dbając o lasy stwarzamy możliwości do wypoczynku, sportu i rekreacji milionów Polaków, podkreślając jednocześnie, że przebywanie w lesie oddziałuje pozytywnie na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi.
