Rezerwat segiet
fot. Waldemar Pańczyk
fot. Waldemar Pańczyk
Na terenie naszego nadleśnictwa znajduje się jeden rezerwat częściowy.
Rezerwat przyrody „Segiet” został powołany w dniu 27 kwietnia 1953 roku Zarządzeniem Ministra Leśnictwa, które opublikowano 12 maja 1953 roku i od tego dnia rezerwat zaczął formalnie istnieć. Rezerwat objęty jest ochroną czynną. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i społecznych fragmentu naturalnego lasu bukowego z domieszką świerka i sosny.
Powierzchnia rezerwatu do 2023 roku wynosiła 24,54 ha, a jego otuliny 81,31 ha. Zgodnie z Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 11 stycznia 2023 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Segiet” powiększono jego powierzchnię do 92,29 ha oraz otulinę do 142,14 ha.
Pierwsze działania dążące do objęcia ochroną tego terenu rozpoczęły się już na początku XX w., jednak okres I wojny światowej przerwał te starania. Do pomysłu powrócono w okresie międzywojennym. W czasie II wojny światowej niemieccy uczeni rozpoczęli badania i prace nad utworzeniem rezerwatu, dzięki temu w 1942 roku objęto ochroną jako obszar chronionego krajobrazu część Lasu Segieckiego, a następnie w 1953 roku powstał rezerwat przyrody „Segiet”.
Rezerwat charakteryzuje dobrze zachowany 155 – 190 letni drzewostan bukowy, w którym drzewa osiągają wysokość 35- 40 m. Wśród roślinności rezerwatu można rozróżnić trzy zespoły leśne: kwaśną buczynę niżową, ciepłolubną buczynę storczykową oraz żyzną buczynę karpacką.
Wśród szaty roślinnej rezerwatu zinwentaryzowano około 125 gatunków roślin naczyniowych i 40 mszaków. Szczególnie cenne są występujące i objęte ochroną ścisłą gatunki tj.: lilia złotogłów oraz buławnik mieczolistny. Rośliny objęte ochroną częściową występujące w rezerwacie to m.in. tojad dzióbaty, orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko, śnieżyczka przebiśnieg oraz kruszczyk szerokolistny.
Na terenie rezerwatu występują takie płazy jak: traszka grzebieniasta, żaba jeziorkowa, żaba trawna i ropucha szara oraz gady: jaszczurka żyworodna, padalec i żmija zygzakowata. Występuje także wiele gatunków ptaków i ssaków.
Na szczególną uwagę zasługują jednak nieczynne wyrobiska, znajdujące się pod rezerwatem w których zlokalizowane jest największe śląskie zimowisko nietoperzy. Gatunki jakie można wyróżnić to m.in. nocek duży, gacek brunatny, nocek rudy, nocek Brandta, nocek wąsatek, nocek Natterera, nocek orzęsiony, mroczek późny, gacek szary i nocek Bechsteina. W celu ochrony tych gatunków te podziemne labirynty zostały włączone do sieci Natura 2000 jako Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie.
Oprócz ochrony i zachowania walorów przyrodniczych, drugim ważnym celem rezerwatu jest potrzeba zachowania walorów kulturowych. Na terenie rezerwatu można odnaleźć wiele śladów długotrwałych przekształceń związanych z działalnością człowieka, dawne wyrobiska górnicze rudy żelaza, galmanu, galeny i srebra pozyskiwanych metodą odkrywkową. Liczne zapadliska, wykroty, głębokie leje (warpie), rumosz skalny, wały skały płonnej, usypiska i wystające z gruntu skały dolomitowe tworzą szczególny, unikatowy krajobraz.
Asset Publisher
Projekt adaptacji do zmian klimatu na terenach nizinnych - kontynuacja
Projekt adaptacji do zmian klimatu na terenach nizinnych - kontynuacja
Tytuł projektu:
Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych – kontynuacja (MRN3)
Podmioty realizujące projekt:
- Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe reprezentowane przez CKPŚ
- 151 nadleśnictw z terenu 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych
- Partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Ochrony Mokradeł
Okres realizacji:
2024-2028
Cel główny projektu:
Wzmocnienie odporności nizinnych ekosystemów leśnych na zagrożenia związane ze zmianami klimatu poprzez realizację do końca 2028 r. kompleksowych działań retencyjnych i przeciwerozyjnych ukierunkowanych na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków naturalnych zjawisk/ procesów klimatycznych takich jak susze i pożary, powodzie i podtopienia, intensywne lub długotrwałe opady atmosferyczne, ekstremalne przepływy wód w korytach, spływy powierzchniowe, niszczące działanie wód wezbraniowych.
Cele szczegółowe:
- Rozwój systemów małej retencji poprzez wykonanie obiektów i kompleksowych zadań gromadzących wodę do końca 2028 r.
- Rozwój systemów związanych z przeciwdziałaniem zbyt intensywnym spływom powodującym nadmierną erozję wodną na terenach nizinnych poprzez wykonanie obiektów do końca 2028 r.
W Projekcie wyznaczono również dodatkowe cele związane z działaniami edukacyjnymi oraz monitoringiem tj.:
- Wzrost wiedzy nt. wpływu małej retencji wodnej na środowisko poprzez opracowanie metodologii oceny wpływu na podstawie monitoringu środowiska wybranych zadań do 2028 r.
- Zwiększenie efektywności działań w zakresie adaptacji do zmian klimatu poprzez opracowanie dobrych praktyk realizacji działań retencyjnych do końca roku 2028.
- Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez realizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 800 uczestników do końca 2028 r.
Planowane działania:
W ramach projektu będą realizowane inwestycje łączące przyjazne środowisku metody techniczne i biotechniczne, obejmujące m.in.:
- budowę, rozbudowę, przebudowę, odbudowę zbiorników małej retencji oraz zbiorników suchych;
- budowę, rozbudowę, przebudowę, odbudowę małych urządzeń piętrzących oraz gromadzących wodę w szczególności zastawek, progów, przetamowań koryt, przepustów z piętrzeniem, zastosowanych w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych i/lub stworzenia tzw. retencji korytowej oraz rozlewisk;
- renaturyzację siedlisk podmokłych w szczególności poprzez podniesienie poziomu wód i ich stabilizację;
- przebudowę, rozbudowę lub rozbiórkę obiektów niedostosowanych do wód wezbraniowych lub zastąpienie ich innym rodzajem budowli komunikacyjnej, ale także budowę nowych obiektów w celu zabezpieczenia koryta oraz ochronę jakości wód (przede wszystkim mostów, przepustów, brodów);
- zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z nawalnymi opadami (m.in. kaszyce, narzut kamienny, umocnienia skarp);
- unaturalnianie koryt poprzez odtwarzanie naturalnej geometrii i trasy (remeandrowanie cieków naturalnych, meandrowanie rowu), tworzenie zróżnicowanych siedlisk w korycie np. układ bystrze-ploso oraz odtwarzania terenów zalewowych.
Projekt stanowi kontynuację działań realizowanych przez Lasy Państwowe w ramach projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 i 2014-2020.
Planowane rezultaty projektu:
W projekcie planuje się wykonanie łącznie 1030 sztuk obiektów i kompleksowych zadań (wskaźnik produktu), osiągnięcie pojemności obiektów małej retencji o wartości 7 065,2 tys. m3 oraz osiągnięcie objętości obiektów małej retencji w wartości 5 700 tys. m3 (wskaźnik rezultatu).
Ponadto dodatkowym wskaźnikiem realizacji projektu będzie podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa poprzez organizację wydarzeń edukacyjnych dla min. 800 uczestników.
Planowana wartość projektu:
Całkowity koszt realizacji projektu: 511 560 000 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 405 670 000 zł
Kwota dofinansowania z UE: 323 359 557 zł
#FunduszeUE
